Οι άνθρωποι συνεχώς πλάθουν φαντάσματα

Το μυαλό του βούτηξε σε κάτι που είχε διαβάσει πρόσφατα και τον είχε αγγίξει, τον είχε επηρεάσει σημαντικά. Ο άνθρωπος, λέει ο υπαρξισμός του Σαρτρ, είναι ελεύθερος, αλλά θέλει να φαντάζεται τον εαυτό του δέσμιο. Το κάνει αυτό, γιατί θέλει να αποποιηθεί την ευθύνη που συνεπάγεται η ελευθερία του.

Οι άνθρωποι συνεχώς πλάθουν φαντάσματα -τον Θεό, τη μοίρα, τη φύση, την ιστορία- φαντάσματα που υποτίθεται ότι τους υποχρεώνουν να φέρονται όπως φέρονται, έχοντας πλέξει ένα αόρατο δίχτυ από πρέπει, από νόρμες και κανόνες. Επικαλούμενοι τα φαντάσματα αυτά, μπορούν στη συνέχεια να δικαιολογηθούν, να «κρυφτούν», να αποποιηθούν την ευθύνη, δηλώνοντας πως δεν έφταιγαν αυτοί οι ίδιοι για όσα έκαναν, για όσα επέλεξαν, πως δε μπορούσαν να πράξουν αλλιώς, πως ήταν πάνω απ’ τις δυνάμεις τους, πως δεν είναι υπεύθυνοι γι’ αυτό που είναι, αφού κάτι άλλο έξω από εκείνους, τους έκανε έτσι.

Πρόκειται φυσικά για μια θεμελιώδη αυτό-εξαπάτηση, διαμέσου της οποίας οι άνθρωποι προσπαθούν να αποποιηθούν την αγωνία και το βάρος που συνεπάγεται το γεγονός πως ο καθένας μας ορίζει μόνος το δικό του πεπρωμένο, γιατί ο άνθρωπος είναι το άθροισμα των επιλογών του και είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος και να κάνει τις επιλογές του.

*Απόσπασμα απ’ το «Όταν γνώρισα τα μάτια σου» (24γράμματα, 2020)